Ne Olacak Bu Memleketin Hali?-3

Osmanlının Değişimi

                Gelelim ilk başta bahsettiğim soruya: “Ne olacak bu memleketin hali?”

                Osmanlı imparatorluğu çöküyor, karışık milliyet ve dinlerden oluşan toplum ayrışarak bölünüyor. Bunlardan ortaya çıkan bir de Türkiye var. Türkiye’nin oluşumu da aslına bakılırsa çok ilginç bir detay. Neden mi?

                Aslına bakılırsa Osmanlı İmparatorluğunu kuran Türkler ancak yüz yıllar içinde Osmanlı her ne kadar dışarıda Türk olarak bilinse, anılsa da özünde yapısı değişmiş ne olduğu belli olmayan bir yapıya bürünmüştü. Değişik ulusları yalnızca vergi bakımından bir arada tutan Osmanlı aynı zamanda hızla Araplaşıp kimliğinden uzaklaşmıştı. Bu arada Türkler de dâhil sınırları içinde yaşayan herkesi Osmanlı olarak kabul ediyor, işgal ettiği toprakların insanlarını hangi milliyetten ve dinden olursa olduğu gibi kabul ederek yalnızca yönetimi ve vergi kanunlarını değiştirerek onlardan gelecek vergileri esas alıyordu.

                Dağılma aşamasından önceki dönemlerde İttihat ve Terakki’yi biliyorsunuz. Tanzimat dönemlerinde çöküşe çare olarak düşünülen ilkokullar açılmış, yurt dışına öğrenciler gönderilmiş, elçiler atanmış vb. çalışmalarla Batı’ya ayak uydurmaya çalışıyorlar. İşte bu dönemlerde yaklaşık 200 yıl gibi bir sürenin yeni ve Batılılaşmış ürünleri ortaya çıkmaya başlıyor. Kendilerine göre çareler düşünüyorlar dağılmanın önüne geçmek için. Halife ve Osmanlı olarak kalabilmek için. Bu arada Türk kimsenin aklından bile geçmiyor, geçse de vızıltı halinde kalıyor.

                Jön Türkler tabirini duymuşsunuzdur mutlaka. Dertleri Osmanlı’yı kurtarmak. Batının gelişmelerini Osmanlıya uygulayarak sağlığına kavuşturmak. Avrupa’da yani Batı’da ulus devleti yolunda ilerlemeler başlıyor. Din ile devlet ayrışıyor, kimsenin inanç işlerine karışmıyor din adamları ve kurumları. Kiliseler ile devlet yönetimi ayrılıyor özellikle Fransa’da Cumhuriyet ilan edilmesi işleri iyice çığırından çıkarıyor. Laik, akıl ve bilime dayalı bir yönetim anlayışının önünde kimse duramıyor. Batı’nın imparatorlukları da paramparça olmuşlar ve yeni ulus devletleri çıkmış, Laiklik baş tacı yapılmış durumdadır. Bu esnada Osmanlı’da hala kulluk hâkim. Tüm mal mülk, insanlar padişahın mülkü ve kulu, padişaha aitler. Bu anlamda padişahın kulluğunu terk etmek gibi bir niyetleri yok. Yeter ki padişah başlarından eksik olmasın, hilafet elden çıkmasın.

                Batı’nın laik devletleri karşısında işin içine laik bir yönetim anlayışı da karışmasıyla ortalık iyice karışıyor. Osmanlı entellektüelleri ve idari yapının kafası alamıyor bir türlü bu laiklik meselesini. Alanlara da hilafet ve şeriat karşıtları saldırıya geçiyorlar. Kısaca söylemek gerekirse Osmanlı İmparatorluğunda iki dünya var mevcutta. Yönetenler ve yönetilenler. Köylerde yaşayan çoğunluğun alakası yok, dünya ters dönse umurunda değil. Her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu’nun bazı dönemlerinde iyi vergi verdikleri için baş tacı edildiler, korunup kollandılarsa da yönetim “Devlet Baba” olmaktan ileri gidememiş yine babasız kalmışlardı genellikle. İşte bu yüzden ne aynı dili konuşabiliyorlar ne de okumaları yazmaları vardı. Bu yüzden kurtarma derdi yalnızca Osmanlı ileri gelenleri olarak farklı dillerde eğitim –özellikle Fransızca- almış olan aydınlar zümresi ve devletin kurumlarında çalışanların derdiydi kurtuluş.

Devam edecek...

Başlangıca dön...

Görsel: Google Görseller