Oda

Yaşlılık ve Anılar

                “İstikrar” kelimesi hakkında çok şey söylenip yazılabileceğini düşünmeye başladı bir anda. Hâlbuki kafasının içinde günlerdir dolaşıp duran onlarca kelebekler vardı. Özellikle “yaşlılık” kelimesinin çağrışımları ve kendisine göre tespitleri önemli görülebilirdi. Belki başkaları da farkındaydı bu durumun ama herhangi bir yerde açıkça okumamıştı.  Konuyu biraz açmak gerekli, daha iyi anlaşılabilmesi için.

                Genellikle yaşlılıkta insanlar kısmen veya tamamen toplumdan dışlanır ayak uyduramadıkları için. En önemli unsur reflekslerin zayıflığı yani fiziksel durumdur. Başka bir neden ise içinde bulunduğu ortamlar daha değişik gelmeye başlar ve ayak uyduramaz, yetişemez hatta çok şeyi anlayamaz durumdadır. Kültürel farklılık da denilebilir bu duruma.

                Arada geçen zamanlarda çok şeyler değişmiştir. Örneğin: sofra adabı, saygı ve sevgi gösteriş biçimi. Davranışlar. Genelleme yapmak hata olabilir belki ama toplumsal değer yargıları süreç içerisinde değişip gidiyor alabildiğine. Çoğu zaman ayak uydurabilmek dahi zorlaşıyor.

                Bu durumda belli yaşların -50, 60 yaşları sonrası- sıkıntıları oluşmaya başlar. Bu yaşlarda günlük faaliyetler çok kısıtlı kalmasından dolayı kendilerini meşgul edecek ve fiziksel ve beyinsel yorgunluğa ulaşamayan faaliyetlerin kısırlığı beyinsel faaliyetlerde de değişmelere neden olur.

                Bu değişikliğin en önemlisi anılarda dolaşmaktır. Kişiler kendilerini tatmin edecek duyguları taramaya başlarlar. Özellikle yalnızsalar, sorunları varsa. Arkadaş, eş dost yönünden zayıflıkları varsa anılarıyla yaşamaya çalışmak yapılacak tek iştir artık. Duygusal duruma göre taranır anılar. Her biri diğerini çekmeye başlar. Zamanla çocukluğunun derinliklerine kadar dalar.

                Bilir misiniz? Üzücü anılar daha fazla iz bırakır insanlarda. Eğer yaşlılıktaki yaşamınız üzgün ve yalnızlık içinde sorunlu geçiyorsa işte bu durumda hep kötü anılar gün yüzüne çıkmaya başlar peşi sıra.  Günün büyük bir çoğunluğu anılar içinde hem de kötü anılar içinde yüzmeye çalışmakla geçmeye başlar. Zaten o günlere gelinceye kadar boğuşup durduğu yaşam denilen azgın canavar bu sefer peşini yaşlılıkta da bırakmayıp en yenilerinden başlayarak en eskiye doğru hızlı yolculuklara çıkarır durur bıkıp usanmadan.

                Yaşlılıkta mutlu ve huzurlu olabilmenin yollarından birisi iyi bir eşle birlikte olmaktır. Neden mi? O yıllara gelinceye kadar binlerce belki de on binlerce badireler atlatıp birlikte diz dize ve göz göze olabilmeyi başarabilmek kolay bir durum değildir herhalde. Çünkü herkesin başarabildiği bir durum değildir yaşam boyu yan yana ve kol kola olabilmeyi.

                İşte böyle bir yaşamın getirdiği yaşlılıkta da bu mücadelenin meyveleri gün yüzüne çıkacaktır mutlaka. Bu tür yaşlılar yalnız değillerdir. İkisi birlikte binlerce askerden oluşan bir orduya karşı koyabilecek güçleri vardır. Korkarlar ama yılmazlar, uğruna savaşmaya değecek kıymetleri ve değer verdikleri bir şeyleri vardır.

                Hatta ev kalabalıksa bile bir sakin köşe bulurlar kendilerine kıkırdaşır dururlar birbirlerine bir şeyler mırıldanarak. Bu türdeki yaşlılar yaşlanmayı bilmezler yaşlı diyenlere de gülüp geçerler. Çünkü gençlikleri hep gözlerinin önündedir. Günlük olarak kendilerine yeterler ve beyinleri günlük olarak meşguliyet bulur. Günlük meşguliyet varsa beynin yolculuğu ve işleyişi de günlük olaylara yönelik kalır.

                Söz konusu bir birliktelik yoksa olmamışsa, olamamışsa bu durumda sosyal konum ve mali şartları ne kadar iyi olursa olsun geçmiş anılara takılı yaşayacaklardır. Geçmiş anılara takılı yaşamanın kötü tarafı ise kötü anıların ön planda olmasıdır. Mutlaka yaşam boyunca birçok hatalar yapılmıştır ama bir o kadar da başarılı anlar yaşanmıştır ama işin aksiliği hep olumsuz anlar canlanırlar. “Keşke şunu şöyle yapsaydım da böyle olsaydı. Keşke şunu demeseydim de, öyle tepki vermeseydim… falan daha niceleri.”

                Yaşlılıklarda genellikle gençlerin işlerine burun sokma da gözlemlenir. Bu durum hataları görmekten kaynaklandığı gibi kendini fark ettirmeye yönelik bir davranış da olabilir. Her ne kadar tecrübe varsa da zamanın ve şartların değişmesinden dolayı artık çok gerilerde yani eskilerde kalınmıştır. Bazı yaşlılar bu durumu düşünebildikleri için kendilerine sorulursa ancak düşüncelerini kısmen söylerler ama soran çok azdır sanırım.

                Yaşlılıkta yapılabilecek en güzel şeylerden birisi de eğer elleri kâğıt kalem tutuyorsa anılarını ilk ağızdan yazmalarıdır. Hatta torunlarından yardım isteyebilirler bu konuda. İlk anlarda belki pek kabul görmeyecektir ama zaman içinde eğlenceli olacaktır eminim. Haydi, torunlar sıkıştırın dedenizi, ninenizi. Çok güzel şeyler çıkarmaya hazır mısınız? Binlerce, on binlerce kıymetli parçadan oluşan koleksiyonlarını ortaya çıkarmaya ne dersiniz? Böylece yaşlılarınızla ortak bir yaşamınız olur, birlikte paylaşabilirsiniz.

                Yaşlılıktan bahsetmişken, araya sıkıştırılabilecek bir düşünce gibi gelen bir proje önerisi oluştu kafamda. Açıkça adından anlaşılacağı üzere yaşlılık işte, basit anlamda ele alınacak olursa aktif olarak üretimden çekilmişlik içerir. Aktifliği kendisini ayakta tutmak ve günlük faaliyetler dışında üretim bakımından mali bir katkıları olmaz, oldukça zor görünen bir durumdur.

                Genel amaç: İsteğe bağlı olarak yaşlılara yönelik olarak tek veya çift kişinin barınabileceği tarzda banyo+tuvalet, küçük bir mutfak –yeme içme ve günlük oturma- ve bir yatak odasından ibaret barınma evleri düşünülebilir.  Ortalama 30-50 m2 bahçeli, tek kat olarak planlanabilir ve sosyal tesisi bulunan bir kompleks oluşturulabilir. Ticari amaç olmadan düşünülebilecek sosyal bir proje gündeme alınabilir. Ekstra olarak komplekse katkı sağlaması bakımından komplekse ilave olarak benzer 1+1 veya en fazla 2+1 şeklinde planlanan yapılar isteki olan ihtiyaç sahibi belli yaşın üzerindeki kişilere satılabilirler. Kompleksin sosyal tesislerinden belli şartlar –aidat- dâhilinde yararlanabilirler.

                Bu düşüncenin fazla detaylarına girmek istemiyorum fazla ama uyulamaya geçirilmesi çok zor ve maliyetli olmayan bir proje olduğunu düşünüyorum. Eminim talep oldukça fazla olacaktır. Asıl amaç ihtiyacı olanların iyi tespit edilip, gelir durumu olmayanlarında bir şekilde yararlanabileceği bir proje düşünen bir yerel yönetim çıkar günün birinde. Bakımevleri hapishane ve acizlik hissettiren bir yapı sergiliyorlar adeta. 03.08.2018

Görsel: Google Görseller