Yazmak üzerine yazılmış kitaplar

""

Yazmak Üzerine

                Uzun zamandır düşünüyordum, yazmak ile ilgili yayınlanmış kitaplardan birkaçını tanıtmayı. Ancak bir süre yanlış anlaşılmaktan çekindim ve bekleyip düşündüm. 2016'DA OKUDUKLARIMDAN BAZILARI yazımda bahsettiğim gibi ilk yazma düşüncem oluştuğu zamanlarda bir araştırma içine girdim. Belli bir süre -yaklaşık 6 ay kadar- devam etti bu araştırmam. Kütüphanede okuduğum kitapların haricinde piyasada bulabildiğim bazı kitapları belirtmiştim o yazıda. İşte şimdi o kitaplardan iki adedini bu yazıda içerik itibariyle sizlere tanıtmaya çalışacağım dilim döndüğünce.

                Nasıl yazılmalı? Kimler nasıl yazmış, nereden ve nasıl başlamış?  Vb. gibi sorulara bulmak istediğim cevapları aramaya başlamıştım. Araştırma esnasında öğrendiğim “Anlatım şekilleri” de epeyce aklımda dolandı durdu.

                Anlatım türleri:

                               1.Tanrısal anlatım: Bu anlatım şeklinde, olayları anlatma kuş bakışı ve her şeyi bilen tarafından anlatıldığı kabul edilerek devam edilir. Yani yazılmış olan bir yapıtta anlatan kişinin bütün olayları, kişileri, kişilerin duygu ve düşüncelerini bildiği varsayılır. Romanlarda ve hikayelerde genellikle bu tarz anlatım kullanılır. Okuyucunun aklına gelebilecek bütün sorulara cevap verilmeye çalışılır böylece.  İlk zamanlarda bana ters gelmişti: neden mi? Çünkü bir olay anlatılırken işin içinde duygular olmalı ve bu duyguları da anlatabilmek yaşamdan geçer diye düşünüyordum her zaman. Kısaca ifade edersem: yaşanmadan bir olayla ilgili duygular tam olarak ifade edilemeyeceğini düşünüyordum. Onun için bir insanın -yazarın- her şeyi bilmesinin mümkün olamayacağını düşünüyordum.

                               2.Sınırlı anlatım: Yapıt içindeki olayları anlatan kişinin her şeyi bilemeyeceği ve bazı soruların cevabını okurun bulamasının daha doğru olacağı tarzda 1. Anlatım şekline göre biraz daha kısıtlı bir anlatım tarzıdır.

                               3. Anlatım tarzı: Ben tarafından yani yazar tarafından ya da yazıdaki bir figür- kahraman- tarafından anlatılan olaylar zincirlemesidir. Yalnızca anlatanın bilebileceği kadar anlatmak tercih edilen bir tarzdır. Genellikle anılar vb. yazılar bu tarzda anlatılmaya çalışılır. Duygularını daha detaylı anlatabilir.

                İlk zamanlarda ben de genellikle 3. Madde de belirttiğim anlatım türünü-başka bir şey bilmiyordum ki- kullanıyordum. Bir çalışmamda 300 sayfa kadar yazdım zorlanarak. Bu aşamadan sonra tekrar düşünüp değerlendirmeye başladım ve yolun başına dönmüştüm tekrar. Benim düşündüğüm şekilde olmayacaktı bu yazma işi. İnat etmenin anlamı yoktu tabii ki, dünyayı ben yaratmadım ya. Başkaları neler yapmış, nasıl yazmış, hangi anlatım tarzını kullanmış? Gibi sorulara tekrar döndüm ve öncelikle klasikleri incelemeye başladım kendimce.

            O incelemelerimden ilklerde yer alan ve benim kafamdaki soruya en iyi cevap olan daha önce tanıtımını yaptığım KİTAP TANITIMI yazımda bahsettiğim YAŞLI ADAM VE DENİZ ((İhtiyar Balıkçı) kitabında Yazar: Ernest HEMINGWAY o kadar güzel anlatmış ki olayları kahramanın ağzından ve 3. Anlatım tarzıyla. Yani, 1. Tekil şahıs olarak anlatılan bir yapıttır.

                Devam ederken araştırmaya   Yazar: Orhan Pamuk’un KIRMIZI SAÇLI KADIN VE   Yazar: Zülfü Livaneli’nin Serenad geçti elime, Kitap Tanıtımı yazımda tanıtmaya çalışmıştım bu kitapları. 2. Ve 3. Anlatım tarzı kullanılarak anlatılan olaylar zinciridir.

            Şimdi araştırmalarım sırasında en çok yararlandığım ve yazma işinin ne olup olmadığı hakkında fikir edindiğim kitaplardan ilk ikisini anlatacağım.

                        1-YARATICI YAZARLIK: Yazın Dünyasının En iyi İsimlerinden Profesyonel İpuçları:

""

                                               Yazar: Stephen May

                                               Çeviri: Figen Yanık

                                               Yayın: Optimist yayınları, 305 sayfa.

                Yazar çeşitli tiyatro oyunları ve romanlar yazmış ve aynı zamanda da yazarlık üzerine dersler vermektedir.

                İçindekiler sayfalarını geçip X sayfaya gelindiğinde şöyle yazmış yazar “Bu kitabı okumaya başladığınıza göre, yazma işini artık ciddiye alacaksınız demektir…”   Ve psikolojik analiz yapıyor ve devam ediyor.

                İçindekiler dizininde:

                                               1-Niçin yazıyoruz?

                                               2-Fikir üretme ve ilham alma

                                               3-Dergi makalesi

                                               4-Kısa öykü

                                               5-Şiir

                                               6-kurmaca dışı yazı ve yaratıcılık

                                               7-gezi yazarlığı

                                               8-Blog yazarlığı

                                               9-Çocuk kitabı yazarlığı

                                               10-Romana giriş

                                               11-Uyum

                                               12-Karakter yaratmak

                                               13-Olay örgüsü

                                               14-Diyalog

                                               15-Zor görev: Tekrar yazma

                                               …Tiyatro’ya geçiyor ve 20 madde sıralıyor.

                               İçindekiler listesinden de anlaşılacağı üzere, kitabın içeriği ortaya çıkmış oluyor zaten. Benim burada yazı daha fazla uzamasın diye maddelerin detayına girmeyeceğim.

                        2. Onlar Nasıl Yazdı:

""

                                               Yazar: Mary Karr

                                               Çeviri: Yard. Doç. Mert Akcanbaş

                                               Yayın: Beyaz Baykuş Yayınları – 238 sayfa.

                Yazar “Mary Karr ödül sahibi ve çok satanlar listesi şampiyonu ‘The Liars’Club, Cherry ve Lu isimli anı kitaplarının yazarıdır” Bir edebiyat fakültesinde Profesör olarak çalışmaktadır.

                Kitaptan alıntılar:

                               “Yaşam bir mısır tarlasıdır, Edebiyat ise fermente olmuş mısırın damıtım sonrası damladığı kadehtir.” -Lorrie  Moore

                               “Usta tüylü kalemi ve sarı defteri olan çırağına, beni takip etme, ben kayboldum demiş…” -Stephen Dunn, Visiting the Master

                Bu kitap da 1. Kitabı tamamlar nitelikte ve daha da detaylandırılmış olarak örnek yazar ve yazılarla, yazım çabasının anlatımıdır.

                Yazar kendi deneyim ve kendi gözlemlerini anlatmış. Yazı yazarken nelere dikkat edilip edilmeyeceğini ve bu işin tuzaklarını, kopya çekmenin mümkün olmadığını, eğer kopya çekilse bile yeteri kadar iyi olmayacağını anlatan iyi bir kitaptır.

                Bu kitaplardan çok şeyler öğrendim yazı yazmak üzerine ve hazmetmekte zorlandım zaman zaman. Ancak kendi çabalarım başladığında tekrar tekrar okuduğum yerleri oldu kafamdaki oluşan sorulara cevap bulmak için.

                İnsan yabancısı olduğu bir konuda ilk okuduğu zaman hemen öğrendiğini ve anladığını düşünüyor ama yola çıkınca görünüyor her şey. Açıkçası benim kılavuzlarım oldular bu kitaplar ve başkaları. Diğerlerini de daha sonraki tanıtım yazımda yazacağım.

                Ben yeterince öğrendim mi? Bana göre hayır. Ancak çok çok azını öğrendim diye düşünüyorum. İşin en başlarındayım henüz. Kendimin de bazen ihmal ettiğim şeyler oluyor ve üzerine düşmeye üşeniyorum. Yazmak psikolojiyle direkt olarak ilgili bir durum. Oturup bilgisayarın başına haydi başlayayım demekle olmuyor. Hazırlanmak gerekiyor epeyce ve yazacağın konuyu ince eleyip sık dokuyarak planlayıp işe başlamak gerekiyor. Bu durum da beni şimdilik sıkıyor ve ben başladığım zaman o an aklıma geliveren şeyleri yazmayı seçiyorum. Şimdilik kısa yazılar da ilk tercihim arasında.

                Şimdilik benden bu kadar sevgili okur. Umarım size faydalı olabilmişimdir bir nebze de olsa.

                Size iyi okumalar dileyerek, Hoşça ve mutlu kalın demek istiyorum.

                                                                               09-03-2017

                                                                               Halil GÖNÜL

Görsel:Halil Gönül