Zamanda yolculuktur hayat; bazılarına göre roman, bazılarına göre hikaye, bazılarına göre de şiir.
Sınırlar var daima insanın çevresinde, hız sınırı, yaklaşma sınırı, katlanma sınırı, şaka sınırı, naz sınırı, … Daha neler neler. Son olarak Coronavirüs güvenlik sınırı icat edildi. Bir ile iki metre arasında, ama pek aldıran yok görünürde.
Yazarlar: Terry Horne ve Simon Wootton
Çeviri: İbrahim Şener
Yayın: Optimist Yayınları, Haziran 2011, 385 sayfa – İstanbul
s.XI- Bir şeyi anımsamaya çalışmak düşünmeniz anlamına gelir. Düşünceler merak, endişe, kızgınlık ya da bir sorunu ya da bir kalıbı incelerken tetiklenebilir.
Yazar:
George Ryley Scott
Tercüme:
Hamide Koyukan
Yayıncı: Dost Kitabevi, Şubat 2001 Ankara, 327 sayfa
İlkin kendisi vardı, ağaç dallarında
hoplayıp zıplayan, sarkan
Her şey oyundu hayvanice.
Zafer, arada bir beyniyle tartışmaya girdiği zamanlarda, kendisini silkelenmiş bir çuval gibi hissettiğinde gülümsemesine engel olamazdı. Yine bir gülümseme belirtisi oluştu dudaklarının iki ucunda.
Zafer, uzunca bir dönem kendisiyle savaşarak belli sonuçlara varmıştı ama hazmetmesi biraz zaman alacağa benziyor. Kendisini eskiye göre oldukça farklı görmeye başlaması ve değer yargılarının alt üst olması, içini harman yerine çevirmiş, derlenip toplanması için elinden gelen çabayı gösterebilmek için güç toplamaya çalışıyor.
Oğlum Zafer, sen bu kıvırma işini iyi beceriyormuşsun be yavrum. Daha önceleri deseydin de dansöz yapsaydık seni. Ben neredeyim, sen nereye geldin bir baksana.
Zafer, kafasının içindeki, evirip çevirip durduğu düşüncelerinden saklanmak istercesine kaçmaya çalıştığını kendisi de görmeye başladıkça daha da tuhaflaşıyor ve yüzünün kızardığını hissetmeye başlıyordu.
Yazar: Kubilay Aktulum
Öteki Yayınevi; 2. Basım, Mayıs 2000
Pdf sayfa/ kitap sayfa
12/4- Dünyanın 92 ülkesinde devlet yönetimlerine paralel yönetim şebekesi oluşturan ABD ve Batı Avrupa devletleri egemenliklerini gizliden değil, olabildiğince açıktan pekiştiriyorlar. Bunu yaparken kurdukları ya da kurdurttukları dernek ve vakıflar aracılığıyla toplumun tüm kesimlerini örgütlüyor, yasa değişikliği çalışmalarını yönlendiriyor ya da yasa tasarılarını kendileri kaleme alıyorlar. Ülkeyi yönettiğini sanan devletin kurumlarına ‘reform’ için para veriyor ve değişiklikleri kendi bildiklerince yönlendiriyorlar.
Çeviri: Ayşe Başcı
Pdf s.18- Ada halkı büyük zorluklara karşın yüzyıllar boyunca çalışarak, kendi türündeki bölgeler arasında dünyanın en gelişmiş toplumlarından birini özenle kurmuştu. Yalnızca hayatta kalmalarını değil, aynı zamanda gelişmelerini de sağlayan ayrıntılı bir toplumsal ve dinsel gelenekler sistemi çerçevesinde, bin yıl boyunca kendi yaşam tarzlarını korumuşlardı.
Mahallenin sevilen Amca’sı kahveye gelmiş yine. Bütün gözler üzerinde. Tanıyanlar tanıdığı için, tanımayanlar da diğerlerinin niye baktığını anlamak için bakıyorlar. Önce keyfi yerine gelecek. Acı kahvesini yudumlayacak höpürdete höpürdete.
Şira Yayınları, 1. Baskı: Mayıs 2017; 128 sayfa
Öğleden sonra canım sıkılmaya başladı iyice. Patlayacakmış gibi hissetmeye başladım. Haklıydım da patlamakta çünkü iki gündür çıkmadım dışarıya. Geç kalktığım için kendime gelinceye kadar akşam karanlığı bastırıyordu. Bu gün uykum kısa oldu. Dört saatlik uyku yetti geç yatsam da. Açık hava alıp yürümek istedim. Ayaklarım da tutulmuşlar, açılsınlar istedim.
İngilizce aslından çeviren: Selin Beyhan
Bazen öyle oluyor ki yaşadığın o an
veya duyduğun o an uyuşup kalıyorsun. Bir şey hissetmiyorsun. Hissetmediğin
için de ne yapman gerektiği hakkında bir fikir oluşmuyor kafanda.
Bir an donup kalıyorsun sadece. Anlatılabilen şekli budur o anki durumun.
“Ben safmışım be! Hem de süzme saflardan!“ yere vurduğu ellerine kumlar batınca canı yandı birden. “off” diyerek kaldırdı ellerini yerden bakmaya başladı her ikisine de. Bir tane de domuz bıtırağı saplanmış dibine kadar. Canını asıl yakan o domuzbıtırağı olmalı, kum taneleri sadece iz yapmışlar, kırmızı kırmızı. Çoğu düştüler ellerini ters çevirince, kalanları da parmaklarıyla düşürdü.
Zafer, karşıdaki, tepesi yusyuvarlak olan dağ kadar ip yumağı düşünmeye başladı. Pösteki saymanın ne kadar kolay bir iş olduğu fikrine kapıldı o an. Pöstekideki kılları teker teker yolmakla belki bir ömür geçebilir ama yapılabilir bir durumdur.
Toplum olarak korumacıyızdır. Her
şeyi koruruz elimizden geldiğince. Çocuklarımızı kötülüklerden koruruz. Ancak
uyuşturucu kol gezer her köşe başında. Cümle âlem de bilir bunu ancak çözüm
yoktur ortada. Gencecik çocuklar düşerler sokak ortasında bir seksen.
İnşaatları koruruz devlet olarak. Doğru düzgün yapılsın diye uğraşırız elden geldiğince. İçinde canlar yaşayacaktır. Güvende yaşasınlar, korkusuz uysunlar gecelerde diye elden gelen yapılmaya çalışılır. Yapılamaz. Tıpkı uyuşturucuda olduğu gibi. Bir deprem olur, onlarca, yüzlerce can kaybı yaşanır. Dünyalar kararır, ateş düştüğü yeri yakar. Devlet oradadır reklamını yapmak için. Ağız dolusu laflar edilir. Bir türlü çözülmez mesele.
“Sen ne bilirsin?” derler ya bazen,
“Sen ne biliyorsun?” diye sormak
isterim;
Bildiklerini öğrenmek için
Kendimi beğenmez oldum epeydir.
Yaşlılık belirtisi mi nedir, yoksa yaşlılık mıdır? Ne düşündüklerim hoşuma
gidiyor ne de yaptıklarım. Yapacaklarım da öyle… ne yapmaya kalksam zaman yetmeyecekmiş gibi
hissediyorum hemen. O zaman da bırakıyorum yapmayı düşündüğüm şeyleri. Hemen
olmalı, zamana yayılı olmamalı yapacağım şeyler.
Biraz yazmayı deniyorum her şeye
rağmen. Türlü bahaneler uyduruyor beynim. İçim dışıma uymuyor. Hadi inadını
kırıyorum beynimin, bu sefer de kelimeler arasında bir çetin kavga. İşin yoksa
onları uzlaştır, anlaştır bu sefer de. Ne bu çektiğim benim yahu?
Aklıma ilk geleni yazıyorum ben de. Çözümse çözüm. Akıllı olan geliversin, öyle değil mi canım! “eşşek” geldi… Yazdım işte. İltifat etti beynim bana. Aklı sıra aklımı çelecek yine, yazmayı bıraktıracak bana. Bunak olduğumu falan düşündürecek. Yutar mıyım, kaçın kurasıyım?
Soğuk bir kış günüydü. Hafta boyunca evden çıkmamıştım. Bunalıyordum artık evde. Kendimi dışarı atmak istedim. Acele ettim çıkmak için. Durağa doğru yöneldim. Yüz metre kadar kaldı durağa, üşümeye başladım. Geriye dönüp dönmeme konusunda kararsız kaldım. Birkaç adım attım kararsızlıkla ama daha da üşüdüğümü hissettim. Dişlerimden ses geldi. Herkes bana karşıydı anlaşılan. Döndüm eve, kalın giyinmeye.
Neye benzetirsen benzet, her biri birinden beter. Yamalı bohça desen; binbir yamadan ibaret bohça, içine ne koysan çürümüş yama yırtıklarından dökülmeye başlar, iki adım öteye taşıyamazsın içine koyduğunu. Yamamaya kalksan yılmışsındır işe yaramayan yamaları yapıp durmaktan, üstelik ne yamalık, ne de yama yapacak iplik kalmıştır elde. Tek çare yamalı bohçayı atıp, elinde taşıyabildiklerini alıp yollara düşmektir. Demek ki o zaman kafadaki pelte kılıklı işini doğru yapmıyor. Ya da yapmaya kalkıyorsa da hiç kulak asılmıyor.
Silik milik hatırladı Zafer, Adalet Ağaoğlu’nun yazdığı “Ölmeye Yatmak” kitabında okuduklarını. Olacaktı o kadar, kaç yıllar geçti üstünden kim bilir. Orta mı yoksa lise yıllarında mı okumuştu. Ama biraz daha iyi hatırladığı kadın kahramanın birisinin durmadan ölmeye niyetlenerek bir otel odasında ölmeye yatmasıydı. Hayatında olup bitenleri sorgulayıp duruyordu doçent kadın kahraman.
Ben gece kuşuyumdur. Karım taktı bu adı bana. Neymiş efendim, dizinin dibinden ayrılmıyormuşum. Bana kızıyormuş bu yüzden. Kalkıp el gün içine karışmalıymışım ellerin adamları gibi. İki kelam etmeliymişim de “vay be, ne adam” demelilermiş… miş miş, miş de miş miş… karı işte, ne yapsan yaranılmıyor.
Zafer taktı iyice şu “ölüm” kelimesine. Kelime olarak değil kavram olarak da epeyce dolu gibi duruyordu. Bir sürü şey çağrıştırmaya başlamıştı kendisine.
Toplum olarak evriliyor muyuz,
devriliyor muyuz?
Öncelikle söylenmesi gereken cevap “evriliyoruz elbette” ağalar, paşalar, aslanlar, kaplanlar…
Gecenin karanlığı bastırdı. Sanki dünyanın her yanı simsiyah sanacağım bilmesem öyle olmadığını. Her yer bulunduğu coğrafyaya özgü. Bazı erler geceye teslimken bazı yerler de gündüz, apaydınlık.
Çocuk yaşlardaydım. Biri oğlan, diğeri kız; sözlendiler. Kız, uzun boylu, uzun saçlı, kömür gözlüydü. Gülümsemesi ısıtıyordu çevresini. Oğlan deseniz, boyuna uygundu kızın, uzun boyluydu. Kıvırcık saçları arkaya yatık, inek yalamış gibi olurdu her zaman. Saçına tutkun bir sürü kız vardı. Oğlanın adı Cenk, kızın adı Cennet. Huyu huyuna, suyu suyuna uygundu.
-Aşk'ı anlatanlar yalan söylüyorlar. Yaşanılan aşksa eğer anlatılamaz. Anlatmak istendiğinde kelimeler yetersiz kalır. İşte bu yüzden anlatılamaz. Geveze hovardalar vardır ya hani, birisiyle selamlaşsa anlatır da anlatırlar. Dinleyen de sanır ki bir şey var aralarında, ama nerdeeeeeeeee.
Zafer, arada bir de olsa çıkış yolları düşünmekten kendini alamaz, “Ne yapmalı?” diye sorardı kendisine.
Cahile ne yapsan beyhude
Her zaman gider dikine
İnanır her şeyi bildiğine
Zafer, bu dünyanın çivisi çıkmış diye düşünürdü çoğunlukla etrafındaki insanları gözledikçe. Bazen “neden?” derdi kendisinin karşısında birisi varmışçasına. Sohbet edip dertleşmek isterdi. Ancak birisiyle, hele bir de sevdiği birisi ise sohbet ettiği kişi, unuturdu kendi yalnızlığını. Bir süre devam ederdi üzerindeki etkisi tatlı sohbetin.
Hevesle başladım tırmanmaya. Heves olmadan olmaz, öyle değil mi? İlkini hatırlarım. Etekten başlamıştım tırmanmaya, endişe içinde. Boğuluyordum, nefes almakta sıkıntı çektim heyecandan. Elim ayağım titriyordu. Adım atmaya mecalsizdim. Vücudumdaki tüm hücreler katılmıştı heyecana, onlar da titriyorlardı.
Elli yıl -yarım asır- nasıl
anlatılır bir yaşamda! Elbette kişiye göre değişen bir durumdur. Fakir var,
zengin var, yoksul, aç var… Sevgi, saygı var mı? Bu sorunun cevabı başka bende.
Sevgi, saygı, empatiyi –duygudaşlık- gerektiren bir olgudur. Empati yoksa saygı, sevgi de derin değildir. Gösterişten öte geçmez. Neden mi? çok basit. Çünkü hayvanları tanımayan insanlar insanlık farkını bilemezler de ondan.
-"Kumandası sende olan bir şeye
neden karşı çıkıyorsun ki!" – Zeynep Cemali, Patenli Kız, s.10
-Bu yaştan sonra değişir misin?
-Canım en çok neye yanıyor biliyor musun? (İnatla ve kasıtla, gözler baka baka, talan edilen, yoktan var edilen emeklerin bir bir ortadan kaldırılışlarına. Her seferinde içimden birer parça koptu sanki.)
Bazen insan emek harcamadan istediğini kucağında buluveriyor. Bu zamana kadar ağır bir şey düşmese de kucağıma, geçenlerde TV’nin başında miskin miskin uzanırken düştü. Kucağıma değil, TV’nin dibine düştü.
Yalnızlık rahatlatırdı bazen, farkına vardığım zamanlar olmuştur ancak üç beş günden fazlası bıktırıcı gelirdi. Şimdilerde -karantina (covid-19) günlerinde- sıkıntı yaşadım diyemem.
“İnsanın içindeki boşluğu yıllar mı
oluşturuyor yoksa birden mi oluşuyor?” sorusu
nu cevaplamaya uğraşıyordu bir
süredir. Farkına varması da yakın zamanda oldu. Göğüs kafesinde bir boşluk var,
midesinin üstünden boğazının altına kadar olan bölge çıkarılıp alınmış, pencere
açılmış, önden baktığın zaman arkayı görebilmek için.
Covid-19 önemli bir durum daha ortaya çıkardı. İnsanları kontrol altına alabilmek, istenileni yaptırabilmek mümkün değil. İster polis, ister asker isterseniz ölüm salın üzerlerine. Üstelik biz ve bize benzer kaderci zihniyetin ağır bastığı toplumlarda bu durum daha da zor olduğu görülüyor. Çünkü zaten “kader, sınav” olarak değerlendiriliyor. Sınavı geçmek de geçememek de aynı yere varıyor; kader.
İlginç. İlginç olan “bilmiyorum” kelimesinin bendeki çağrışımları. Yeni farkına vardım “bilmiyorum” kelimesinin gençlik ve orta yaşlardaki sözlüğümde bulunmadığının. “Bilmiyorum” kelimesi ayıplı bir söz gibiydi sanki o zamanlar. Bir insan her şeyi bilmek zorunda olur mu, olsa da mümkün müdür?
